از روزگار قدیم روستاها بعنوان مهد تولیدات کشاورزی شناخته شده است که بخش عمده‌ای از تأمین نیازهای غذایی اجتماع را برآورده می‌ساختند. روستاها جوامعی، بدون تحرک، ساده ، بی پیرایه و یک دست بوده اند اما با انقلاب صنعتی و به دنبال آن ورود تکنولوژی‌های جدید در محیط روستا، شکافهای اقتصادی‌ـ اجتماعی و حتی فرهنگی در محیط روستا و بین روستاها و شهرها شکل گرفت.

با افزایش جمعیت روستایی تولید مواد زاید روستا نیز افزایش می‌یابد، برقراری سیستم مدیریت، جمع‌آوری و دفع مواد زاید جامد از جمله مواردی است که برای کاهش تولید زباله، بازیافت آن،‌ جمع‌آوری و دفع زباله اهمیت اساسی دارد. با توجه به اینکه از 70 میلیون نفر جمعیت سال 1385 بالغ بر 5/31 درصد آن را جمعیت روستایی تشکیل می‌دهند توجه به مسائل روستا و پسماند و برقراری سیستم مدیریت مواد زاید جامد در روستاها امری ضروری است. و توجه به این نکته حائز اهمیت می باشد که در گذشته روستائیان مواد غذایی را خودشان تولید می‌نمودند و ظروف آنها اکثراً سفالی و فلزی بود ولی ارتباطات نقاط روستایی با شهرها روند گذشته را به کلی دگرگون نمود بطوریکه رواج مصرف ظروف پلاستیکی، مواد شوینده و آلاینده منابع آب و خاک ،مواد سوختی فسیلی (نفت و گازوئیل) تولید مواد زائد جامد و رهاسازی آنها در محیط روستا اثرات و پیامدهای منفی بر محیط زیست روستا برجای گذارده است.

در این مقاله برای وضعیت زباله و پسماند در مناطق روستایی یزد ابتدا تعداد 23 روستا بعنوان نمونه انتخاب گردیده و روزانه 65 خانوار در هر روستا به مدت یک هفته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و سپس با استفاده از جدول Bartlett و همکاران استفاده شده و نتایج استخراج گردید. همچنین در پایان راهکارها و روشهای دفع انواع پسماندهای روستایی بطور جداگانه بیان شده است.

کلمات کلیدی: مدیریت پسماند، روستا، مواد زائد